Een prachtgebied, uniek in de wereld

Fotograaf Marcel van den Bergh is geboren op de Maasdijk in Appeltern. Dit gebied is zijn basis en dat blijft het voor altijd. Als jochie struinde de Volkskrant-fotograaf al door de uiterwaarden. “Ik viste emmers paling uit de Maas die mijn moeder, een vissersdochter, dan weer heerlijk bereidde voor bij het eten. In de winter slede ik van de dijkhelling en zag vanuit bed ‘s avonds de zon ondergaan in Brabant”, zo vertelt Van den Bergh. Inmiddels is hij de vijftig gepasseerd en is er veel veranderd. Dat die verandering met het project Meanderende Maas verder doorzet, ziet hij wel zitten. “Veilig achter de dijken wonen is prioriteit en als dat dan kan in combinatie met mooie natuurontwikkeling… het zal het landschap bijzonder verfraaien.”

Beter beschermen
Na de hoogwaterperiode van 1995 moesten de dijken worden verhoogd en verbreed. Van den Bergh zag dat veel authentieke dijkhuisjes ogenschijnlijk wat achter de dijk wegvielen. “Het verbrede talud slokte een deel van onze moestuin op. En nu krijgt het landschap weer een metamorfose. Er wordt gegraven in de uiterwaarden. De rivier moet meer ruimte krijgen voor als het water hoger staat. Er komen een soort van nevengeulen en veelal wordt boerenland terug gegeven aan de natuur. Vervolgens is het project Meanderende Maas gestart omdat de veiligheidseisen zijn aangescherpt. We moeten beter beschermd worden tegen extreem hoog water. Het lijkt prima aan te sluiten bij wat al gaande is.”

Moderne architectuur
Van den Bergh ziet een uitdaging in het evenwichtsspel tussen stimuleren van toerisme en behouden van rust. “De dorpjes zijn juist zo aantrekkelijk omdat het er niet overloopt van de drukte. Hoe is dat te verenigen met meer bezoekers? Daarbij sta ik overigens zeker open voor verandering. Ik denk wel eens: houden we niet teveel vast aan het authentieke gezicht? Brandt er een mooi dijkhuisje af, dan wordt er op dezelfde plek vaak weer retro gebouwd. Hoe lang houden we dat vol? Tijden veranderen. Waarom komt er niet meer ruimte voor moderne architectuur? Woningen op palen bijvoorbeeld die weer over het landschap uit kunnen kijken, in plaats van tegen het verhoogde dijktalud. Ik houd wel van contrasten in het landschap, als het maar kwaliteit heeft. En wellicht vloeit er dan ook meer geld naar de regio, wat weer goed is voor de economie. Het angstvallig vasthouden aan een karakteristiek dorpsgezicht hoeft wat mij betreft niet.”

Lelijkste plekje
Op de vraag wat Van den Bergh het mooiste plek langs de rivier vindt, heeft hij geen antwoord. Hij draait het liever om: “Het is een prachtgebied, uniek in de wereld. Dus een mooiste plek kiezen, is onmogelijk. Het antwoord op de vraag wat de lelijkste plek in het projectgebied van de Meanderende Maas is, heb ik wel: de slechts voor opslag gebruikte steenfabriek in Appeltern. Wanneer wordt die eens uit het schilderij weg gepoetst? Het steekt mij in mijn fotografen-oog. Opslag van stenen hoort op een industrieterrein thuis. Enfin, dat moest ik nog even kwijt.”