In project Meanderende Maas spreken we van een aantal zelfrealisatiegebieden. Het begrip vraagt om uitleg gezien de vele vragen die wij daarover krijgen. Daarom in zeven vragen en antwoorden meer informatie over dit onderwerp.
1. Om welke gebieden gaat het?
Het gaat binnen project Meanderende Maas om de kernen van de Ossekamp, De Waarden en een deel van de Diedensche Uiterdijk. De gebieden zijn in eigendom van particulieren. De Oeverzone en de uiterwaarden bij Demen Dieden zijn ook zelfrealisatiegebieden (zie ook vraag 6).
2. Waarom maakt project Meanderende Maas een ontwerp voor de zelfrealisatiegebieden, terwijl de gronden niet in eigendom zijn?
Het project heeft de opdracht gekregen om voor de hele Diedensche Uiterdijk, Ossekamp en De Waarden één samenhangend ontwerp te maken. Op deze manier kunnen doelen voor waterveiligheid door dijkversterking en rivierverruiming, natuur, waterkwaliteit, recreatie, etc. in één keer en in onderlinge samenhang, goed worden uitgedacht. Daarom werken in project Meanderende Maas tien organisaties samen.
3. Wat betekent zelfrealisatie?
Zelfrealisatie betekent dat de huidige eigenaar of een nieuwe eigenaar van de betreffende gebieden de maatregelen voor de natuurontwikkeling uit het ontwerp zelf gaat uitvoeren. Dat is inclusief het doorlopen van de benodigde procedures voor bijvoorbeeld het verkrijgen van benodigde vergunningen. Project Meanderende Maas geeft geen opdracht aan de aannemer om de werkzaamheden in die gebieden uit te gaan voeren.
Eigenaren die zelf nieuwe natuur willen ontwikkelen, kunnen hulp krijgen van het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB). Met geld, grond én kennis. Het Groen Ontwikkelfonds Brabant stelt financiële middelen beschikbaar voor de ontwikkeling van nieuwe natuur. Voor informatie kijk op www.groenontwikkelfondsbrabant.nl.
4. Wanneer gaat de ontwikkeling van natuur in de zelfrealisatiegebieden plaatsvinden als project Meanderende Maas dat niet doet?
Dat hangt af van de verwerving van de gronden door het project of het initiatief van een huidige grondeigenaar om dat deel van het plan uit te voeren.
5. Probeert Meanderende Maas de gronden in de zelfrealisatiegebieden wel aan te kopen?
Ja, het projectteam gaat de komende maanden in gesprek met de huidige grondeigenaren om te onderzoeken of het mogelijk is de gronden in de zelfrealisatiegebieden aan te kopen. In deze gebieden is het uitgangspunt vrijwillige verkoop
Ook daarna blijft het project Meanderende Maas geïnteresseerd in de aankoop van deze gronden. Het project is bereid gronden buiten het projectgebied aan te kopen om deze uit te kunnen wisselen met gronden die binnen het projectgebied liggen, zoals de zelfrealisatiegebieden. De zogenoemde ruilgronden kunnen in overleg (vrijwillig) met een eigenaar worden aangekocht.
6. Nu al vinden er werkzaamheden in de uiterwaard bij de Diedensche Uiterdijk plaats, wie doet dat?
Natuurmonumenten is samen met Rodruza in de Oeverzone van de Diedensche Uiterdijk al enige jaren bezig met het verlagen van de uiterwaard en de aanleg van (neven)geulen, in combinatie met kleiwinning (zie onderstaande foto). Daaraan is sinds april 2022 gekoppeld de uitvoering van de ontwikkeling van riviernatuur en de verbetering van de hoogwaterveiligheid tussen de dorpen Demen en Dieden. Mogelijk gemaakt door kleiwinning. Natuurmonumenten werkt samen met K3/Delgromij, Wetering, Rodruza en Rijkswaterstaat. Laatstgenoemde is verantwoordelijk voor de rivier, de oevers en de geulen. De overige partijen zorgen voor de kleiwinning en inrichting. Deze plannen en die van Meanderende Maas sluiten op elkaar aan.
7. Waarom is natuurontwikkeling onderdeel van Meanderende Maas?
Alle uiterwaarden aan de Brabantse zijde in project Meanderende Maas maken deel uit van het Natuurnetwerk Brabant (NNB), vroeger Ecologische Hoofdstructuur genoemd. Het Natuurnetwerk Brabant is een netwerk van deels bestaande en deels nieuwe natuurgebieden die door ecologische verbindingszones met elkaar verbonden zijn. Hierdoor kunnen dieren zich makkelijker verplaatsen tussen verschillende natuurgebieden. Zo wordt de biodiversiteit (het totaal aan planten en dieren) bevorderd.
In het Natuurnetwerk Brabant is voor de uiterwaarden Ossekamp, De Waarden en de Diedensche Uiterdijk een natuuropgave met natuurtype ‘rivier- en moeraslandschap’ opgenomen. Ook het Rijk wil deze ambitie via het Programma Grote Wateren (PAGW) stimuleren, aanvullend op de doelen uit de Kader Richtlijn Water (KRW). De rijksbijdrage in 2020 vanuit het Programma Aanpak Grote Wateren bood de kans om ook de gebieden Ossekamp en De Waarden op te nemen in het ontwerp voor Meanderende Maas. Het ontwerp ligt dan al klaar voor het geval een eigenaar de natuurontwikkeling op wil pakken.
Met de vaststelling van de Interprovinciale Structuurvisie Meanderende Maas (juni 2020) is door Provinciale Staten van Gelderland en Noord-Brabant de lange termijnvisie op de ontwikkeling van het buitendijkse gebied als rivier’- en moeraslandschap’ herbevestigd.